Thema: Zout en Historie
- 225 miljoen jaren geleden
- Steenzoutlagen onder Boekelo – Restanten van een binnenzee.[1]
- 1886
- 1903
- Voor zoutwinningsplan samenwerking gezocht met o.a. de N.V. Rotterdamse zoutziederij.[4]
- 1908
- Eerste proefboringen bij Buurse (zie tekst), bij de Braambrug.[5]
- 1911
- Bij proefboringen in Boekelo wordt steenzout gevonden op 325 meter diepte.[6]
- 1918
- KNZ vestigt zich in Boekelo, omdat daar een fabriek kon worden gebouwd langs de spoorlijn.[7]
- KNZ vestigt zich in Boekelo, omdat daar een fabriek kon worden gebouwd langs de spoorlijn.[7]
- 1919
- Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie begint met delven van zout in Boekelo.[8]
- 1928
- Het Boekelose keukenzout wordt veredelt met jodium en komt op de markt als JOZO zout.[9]
- 1931
- Zout-chemisch bedrijf Geproduceerd worden nu ook: zoutzuur, chloorbleekloog, chloor, caustic soda, natronloog.[10]
- 1933 – 20 oktober
- KNZ krijgt bij Koninklijk besluit de zoutwinningsconcessie Twenthe Rijn. Daarmee verdwijnt de industrie uit Boekelo en verhuist naar het Twente kanaal in Hengelo. De eerste boringen in Hengelo. Ter compensatie en om enige werkgelegenheid te behouden, bedenkt directeur G. de Haas de stichting van een kuuroord Bad Boekelo.[11]
- 1934 Zondag 24 mei (1e pinksterdag)
- Officieuze opening van Bad Boekelo. Ter compensatie voor de verhuizing van de zoutindustrie naar Hengelo wordt in Boekelo een Kuuroord Bad Boekelo geopend. Een buitenbadinrichting met twee bassins waarvan één een golfbad is met zoutwater en daarbij zandstranden. In 1985 werd het buitenbad gesloten.[12]
- 1935, 1936
- Hoofdvestiging KNZ verplaatst naar Hengelo. In Boekelo opgepompte pekel werd daar verdampt.[13]
- 1936
- Twentekanaal gereed. Zouttransport wordt makkelijker.[14]
- 1952
- Zoutwinning in Boekelo stopt.[15]
- 1957
- Sloop Boekelose zoutfabriek. KNZ opent ook in Delfzijl een vestiging na een vondst van een zoutlaag bij Veendam.[16]
- 1963
- De klassieke boortoren wordt vervangen door de kleine groene zouthuisjes.[17]
- 1969
- Het fuseren van de zout- en chemieactiviteiten van de KNZ tot Akzo.[18]
- 2004
- In 2004 sloot het Zweedse Nobel Industries zich aan bij Akzo en ging het bedrijf verder onder de naam AkzoNobel.[19]
- 2010
- Eind 2010 wijzen proefboringen aan de Wissinkbrinkweg bij Haaksbergen uit, dat hier op een diepte tussen 640 en 970 m zout kan worden gewonnen, waar men 50 jaar mee vooruit kan.[20]
- 2018
- Het AkzoNobel bedrijf gaat verder onder de naam Nouryon, door verkoop van de chemische activiteiten, waaronder de zoutactiviteiten, aan het Amerikaanse investeringsfonds Carlyle en het in Singapore gevestigde GIC.[21]
- 2021
- Onder dezelfde eigenaar worden in 2021 de zout- en chlooralkali-activiteiten afgesplitst van Nouryon en wordt Nobian opgericht als een afzonderlijk bedrijf.[22]
- 2024
- Nobian heeft akkoord gekregen om acht nieuwe zoutwinningslocaties aan te leggen bij Haaksbergen. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) publiceerde op 27 maart 2024 de vergunningen.[23]
Voor verbeteringen, aanvullende informatie of vragen – graag contact opnemen met:
Erwin van Beek
Bronnen
[1] Kokhuis G.J.I., De geschiedenis van Twente, Twente Publicaties bv (Hengelo 1982) p. 8 ; https://www.canonvannederland.nl/nl/overijssel/twente/haaksbergen/boren-naar-wit-goud-
[2] Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 198 ; https://zoutmuseum.nl/ ; Kokhuis G.J.I., De geschiedenis van Twente, Twente Publicaties bv (Hengelo 1982) p. 183
[3] https://www.visittwente.nl/typisch-twente/2509/100-jaar-zoutindustrie-in-boekelo/ ; https://zoutmuseum.nl/ ; https://www.nobian.com/nl-nl/over-ons/onze-geschiedenis
[4] Kokhuis G.J.I., De geschiedenis van Twente, Twente Publicaties bv (Hengelo 1982) p. 183, 184
[5] https://www.canonvannederland.nl/nl/overijssel/twente/haaksbergen/boren-naar-wit-goud- ;
[6] https://fabriekofiel.com/zoutziederijen/ ; Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 199 ; https://www.nobian.com/nl-nl/over-ons/onze-geschiedenis
[7] https://www.canonvannederland.nl/nl/overijssel/twente/haaksbergen/boren-naar-wit-goud- ; Meinema J., De boortorens van ‘de Zout’, ’N Sliepsteen, nr.8, 1986; Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 199 ; Kokhuis G.J.I., De geschiedenis van Twente, Twente Publicaties bv (Hengelo 1982) p. 183, 184 ; Nijhof W.H. ; Koek J., Dokter Koek van Boekelo, Boekhandel Broekhuis (Enschede 1993) p. 53 ;
[8] Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 200
[9] Koek J., Dokter Koek van Boekelo, Boekhandel Broekhuis (Enschede 1993) p. 50
[10] https://fabriekofiel.com/zoutziederijen/ ; https://www.museumbuurtspoorweg.nl/qr-codes/zoutwinning-in-boekelo/ ; http://industriespoor.nl/ZoutHengelo.htm
[11] Seijer Troost, Koninklijke Zout, ontstaan en groei van Zout en Basis Chemie in de twintigste eeuw. (Oldenzaal 2007) 120, 121. ; Brief van KNZ aan Prof. Dr. A.A. Hymand v.d. Berge (Hengelo januari 1934) Historisch Centrum Overijssel (HCO) N.V. Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie 1918-1989, toegangsnr. 0301, inventarisnr. 1030. ; R. Roordink De Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie: Zout uit de bodem van Twente, de geschiedenis van de KNZ.1918-1940 en Een bloeiend bedrijf in een wisselende conjunctuur. De geschiedenis van de KNZ 1918-1940 (Enschede 1984) ; De Haas, ‘N.V. Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie 1918-1989’.
[12] Beek van H.E., Zwaar werk en gezonde vrije tijd, eigen beheer (Boekelo 2016) p. 79-83; Lintelo te F., Bad Boekelo, de zee op de heide, ’n Sliepsteen nr. 61 (Enschede 2000) p. 17-21; Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 201; Seijer Troost, Koninklijke Zout, ontstaan en groei van Zout en Basis Chemie in de twintigste eeuw. (Oldenzaal 2007) 123, 124. ; R. Roordink De Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie: Zout uit de bodem van Twente, de ge schiedenis van de KNZ.1918-1940 en Een bloeiend bedrijf in een wisselende conjunctuur. De geschiedenis van de KNZ 1918-1940 (Enschede 1984) ; De Haas, ‘N.V. Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie 1918-1989’.
[13] Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 200 ; https://www.dbnl.org/tekst/lint011tech02_01/lint011tech02_01_0006.php
[14] https://www.nieuwsuitdelden.nl/alles-over-delden/geschiedenis-van-delden/80-jaar-twentekanaal ; Kokhuis G.J.I., Historie van Enschede, Twents Gelderse Uitgeverij Witkam bv (Hengelo 1984) p. 150, 151 ; Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 266-268
[15] Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 200 ; F.V. van der Most, J.W. Schot en B.P.A. Gales in: 5 Zout, Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel 2. Delfstoffen, energie, chemie, A.A.A. de la Bruhèze, H.W. Lintsen, Arie Rip, J.W. Schot – DBNL
[16] F.V. van der Most, J.W. Schot en B.P.A. Gales in: 5 Zout, Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel 2. Delfstoffen, energie, chemie, A.A.A. de la Bruhèze, H.W. Lintsen, Arie Rip, J.W. Schot – DBNL ; https://www.nobian.com/nl-nl/over-ons/onze-geschiedenis
[17] https://indebuurt.nl/enschede/genieten-van/mysteries/mysterie-opgelost-wat-zijn-dit-voor-huisjes-rondom-enschede~50645/ ; Nijhof W.H., Geschiedenis van Enschede, stad uit stoom en strijd, De Valkenberg (Apeldoorn 2014) p. 200, 201
[18] https://www.nobian.com/nl-nl/over-ons/onze-geschiedenis
[19] https://www.nobian.com/nl-nl/over-ons/onze-geschiedenis
[20] https://www.nobian.com/nl-nl/nobian-ontvangt-vergunning-nieuw-zoutwingebied-haaksbergen
[21] https://www.nobian.com/nl-nl/over-ons/onze-geschiedenis
[22] https://www.nobian.com/nl-nl/over-ons/onze-geschiedenis
[23] https://www.haaksbergen.nl/woneninhaaksbergen/Zoutwinning.html ; https://www.nobian.com/nl-nl/nobian-ontvangt-vergunning-nieuw-zoutwingebied-haaksbergen