---

Verzetshelden: over Johannes ter Horst en Roelof Blokzijl

Op 23 september 1944 werden twee mannen gefusilleerd op de Haaksbergerstraat te Usselo. Het waren Roelof Blokzijl en Johannes ter Horst, bekende verzetsmensen in Twente. Onze Historische Kring heeft op de plek waar zij ’s ochtends op 24 september gevonden zijn een gedenksteen geplaatst.

 

Johannes ter Horst, leider van het verzet in Twente, is op 22 september in Almelo gearresteerd. Hij was, eigenlijk te onvoorzichtig, van Huize Lidwina in Zenderen, waar het hoofdkwartier van het verzet in Twente was gevestigd, met zijn motor op weg naar Enschede. Bij het kantoor van de SD (Sicherheitsdienst) aan de Bornestraat te Almelo is een controle en Johannes moet stoppen. Omdat hij geen papieren van de motor bij zich heeft, hij had wel een vervalst persoonsbewijs, wordt zijn motor in beslaggenomen. Johannes, die bekend stond om zijn durf en grote mond, gaat het kantoor van de SD binnen om de commandant te spreken. Hij wil zijn motor terug. Dat lukt niet omdat hij met zijn brutale mond probeert een wacht te overdonderen. Deze overmeestert Johannes en arresteert hem. Hij wordt verhoord maar laat niets los. Dat was immers de afspraak om ervoor te zorgen dat collega-verzetsmensen de kans zouden krijgen te vluchten. Bij het verhoor gebruiken de Duitsers zeer pijnlijke methoden. Hij wordt uiteindelijk naar Enschede overgebracht naar het gebouw van de SD aan de Tromplaan. Daar zit inmiddels ook de gearresteerde Roelof Blokzijl.

 

 

 

 

Roelof Blokzijl, wonende aan de Lipperkerkstraat  in Enschede, vervult een belangrijke rol in de onderduikorganisatie in Twente en wordt in de zomer van 1944 leider van deze organisatie. Hij hoort van ‘Dolle Dinsdag’ (5 september 1944) en vermoedt dat de bevrijding niet lang meer zal duren en besluit terug te keren van zijn onderduikadres naar de Lipperkerkstraat. Daar wordt hij op 23 september 1944 gearresteerd. Bij het verhoor vragen de Duitsers of Roelof een zekere Johannes ter Horst kent. Roelof ontkent dat en zegt niets met de illegaliteit te maken te hebben. Hij had echter wel een opschrijfboekje bij zich met onder andere de naam van Johannes ter Horst.

 

Roelof Blokzijl

 

In Enschede worden Johannes en Roelof ‘verenigd’ in de kamer waar Roelof opgesloten zit. Deze confrontatie levert weinig op voor de Duitsers. De chef van de SD vraagt zijn opperbaas in Arnhem wat te doen met de twee verzetsmensen. Die baas zit midden in Market Garden, heeft dus wat anders aan zijn hoofd, en geeft het bevel de twee dood te schieten.

Later op die avond worden Johannes en Roelof uit hun cel gehaald en krijgen hun doodvonnis te horen. In twee auto’s rijden zij naar de Haaksbergerstraat in Usselo waar zij even voorbij de kerk, die Johannes goed kent omdat hij daar vaak kwam, moeten uitstappen. Of de twee helden vlakbij de duiker, die Johannes en zijn mannen enige dagen daarvoor hadden geprobeerd op te blazen om verkeer richting Haaksbergen onmogelijk te maken, worden doodgeschoten of dat het gebeurt op de Usseler Es weten we niet. De Duitsers die  verantwoordelijk zijn voor de door van Blokzijl en Ter Horst weigeren na de oorlog hierover te spreken.

Op de plek (zie foto) waar zij de volgende ochtend door kerkgangers worden gevonden heeft de Historische Kring een gedenksteen op initiatief van Ronnie Heijink en Gerrit ter Horst (de Usseler bakker) geplaatst om de twee verzetshelden en hun daden om de bevrijding van Nederland naderbij te brengen niet te vergeten en om hun namen levend te houden. Inmiddels zijn er ook twee straten naar de verzetshelden vernoemd, een op de Bleekerij in Boekelo naar Roelof Blokzijl, en een in Enschede naar Johannes ter Horst.

Zij zijn begraven op de Oosterbegraafplaats in Enschede.

 

Plek aan de Haaksbergerstraat waar Roelof Blokzijl en Johannes ter Horst gevonden zijn.

 

Resistance heroes: about Johannes ter Horst and Roelof Blokzijl

 

On September 23, 1944, two men were executed on the Haaksbergerstraat in Usselo. They were Roelof Blokzijl and Johannes ter Horst, well-known resistance activists in Twente. Our Historische Kring has placed a memorial stone on the spot where they were found on the morning of September 24.

 

Johannes ter Horst, leader of the resistance in Twente, was arrested in Almelo on September 22. He was, actually too careless, from Huize Lidwina in Zenderen, where the headquarters of the resistance in Twente was located, with his motorcycle on his way to Enschede. In Almelo there is a check just outside the SD (Sicherheitsdienst) office on Bornestraat and Johannes has to stop. Because he has no papers of the motorcycle with him – he only has a forged identity card – his motorcycle is confiscated. Known for his daring and big mouth, Johannes enters the SD office to speak to the commander. He wants his bike back. That doesn’t work because he tries to overwhelm a guard with his impertinent mouth. The guard overpowers Johannes and arrests him. He is interrogated but doesn’t say anything. After all, that was the agreement with people from the resistance to ensure that fellow resistance members would have the opportunity to flee. During the interrogation, the Germans use very painful methods. They eventually transfer Johannes to Enschede to the SD building on Tromplaan. The already arrested Roelof Blokzijl is also there.

 

Roelof Blokzijl, who lives on the Lipperkerkstraat in Enschede, plays an important role in the hiding organization in Twente and in the summer of 1944 became leader of this organization. He hears of ‘Mad Tuesday’ (September 5, 1944) and suspects that the liberation of The Netherlands will not last long and decides to return from his hiding place to his home in the Lipperkerkstraat. Unfortunately, there he was arrested on September 23, 1944. During the interrogation, the Germans ask whether Roelof knows a certain Johannes ter Horst. Roelof denies that and says he has nothing to do with the illegality. He, however, carries a notebook with, among other things, the name of Johannes ter Horst.

 

In Enschede, Johannes and Roelof are ‘united’ in the room where Roelof has already been locked up. This confrontation yields little for the Germans. The chief of the SD asks his chief of staff in Arnhem what to do with the two resistance activists. That boss is in the middle of Market Garden, so has something else on his mind, and gives the order to shoot the two.

Later that evening, Johannes and Roelof are taken from their cell and are told their death sentences. In two cars they drive to Haaksbergerstraat in Usselo where they have to get out the cars just beyond the church, which Johannes knows well because he often came there. We don’t know whether the two heroes are shot close to the culvert, which Johannes and his men had tried to blow up a few days before to make traffic in the direction of Haaksbergen impossible, or whether it happened on the Usseler Es. The Germans responsible for the deaths of van Blokzijl and Ter Horst refuse to talk about this after the war.

 

This text was sent to us by the Blokzijl family and relatives in Canada:

 

In loving memory of Roelof Blokzijl: whose love for his Lord and Saviour led him to live his life in service to others [and in resistance to forces of oppression and evil].

He was shot by the Nazis at this location because of his leadership within the Dutch Resistance and his role in finding hiding places for those in danger.

 

His loving wife chose this Scripture verse for his funeral: “No, despite all these things, overwhelming victory is ours through Christ, who loved us.” Romans 8: 37

 

On the location (see photo) where they are found by churchgoers the next morning, September 24, 1944, the Historische Kring on the initiative of Ronnie Heijink and Gerrit ter Horst places a memorial stone to not forget the two resistance heroes and their actions to bring the liberation of the Netherlands closer and to keep their names alive. Two streets have since been named after the resistance heroes, one in the Bleekerij in Boekelo after Roelof Blokzijl, and one in Enschede after Johannes ter Horst.

Both men are buried at the Oosterbegraafplaats in Enschede.